مقدمه:
لوبیا چیتی از لوبیا های پر طرفدار و پرمصرف در ایران است. ترکیبات مفید و ارزش غذایی بالا موجب شده است که در بسیاری از وعده های غذایی مورد استفاده قرار بگیرد. نه تنها برای شام و نهار بلکه استفاده از این دانه غذایی با ارزش در وعده صبحانه نیز برای ارتقا سلامتی بدن بسیار مفید است. این لوبیا که به لوبیای رومی نیز شناخته میشود، سرشار از پروتئین و فیبر است و برای گیاهخواران جایگزین مناسبی برای گوشت است.
فهرست مطالب
آنچه خواهید خواند:
- معرفی لوبیا چیتی
- مواد تشکیل دهنده
- ارزش غذایی
- نقش در حفظ سلامتی بدن
- عوارض استفاده از لوبیا چیتی
- موارد استفاده از لوبیا چیتی
- نحوه پخت
معرفی لوبیا چیتی
این دانه غذایی که از خانواده لوبیا ها و دولپه ای ها است، در بین مردمان ایرانی، پرتغالی ها و همچنین ایتالیایی ها از محبوبیت زیادی برخوردار می باشد. بسیاری از افراد از بین انواع لوبیا ها، این نوع لوبیا را انتخاب می کنند زیرا معتقدند که طعم لوبیا چیتی از سایر خانواده لوبیا ها بهتر است و شکل ظاهری غذا را زیباتر می کند به علاوه این ماده نفخ کمتری دارد.
رنگ قرمز این لوبیا در پس زمینه ای از رنگ کرم قرار دارد. هرچند پس از پخت به رنگ قهوه ای در می آید. در برخی از کشور ها از این لوبیا به عنوان ماده ای ثابت در وعده های غذایی خود استفاده می کنند. طعم منحصر به فرد این لوبیا از بافت خامه ای آن نشات می گیرد. بخش چاپلق در مومن آباد استان لرستان مهم ترین قطب تولید لوبیا چیتی است. لوبیایی که در این بخش کشت می شود از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است.
مواد تشکیل دهنده
مواد مغذی فراوان یکی از ویژگی های لوبیا چیتی و دیگر لوبیا ها است. کربوهیدرات پروتئین و فیبر به وفور در این لوبیا وجود دارند. آهن، کلسیم، زینک، پتاسیم و فسفر مواد معدنی تشکیل دهنده این لوبیا هستند. ویتامین هایی مثل ویتامین سی، ویتامین ب۱، ویتامین ب۳، ویتامین ب۶، ویتامین ای و فولات نیز از دیگر ترکیبات بسیار مفید لوبیا چیتی می باشند. طبع لوبیا گرم و تر است.
ارزش غذایی
کربوهیدرات ها
در این لوبیا کربوهیدرات های سالم و پیچیده وجود دارند. در واقع کربوهیدرات های پیچیده در داخل لوبیا چیتی به صورت نشاسته هستند و انرژی بدن را تامین می کنند.
این لوبیا سرشار از فیبر است. فیبر، قند خون را ثابت نگه می دارد، حس سیری ایجاد می کند و به حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک می کند. قند طبیعی موجود در لوبیا چیتی کمتر از یک گرم است. شاخص گلیسمی ۳۹ در این لوبیا نشان می دهد که ماده ای با قند کم است. به طور کلی شاخص گلیسمی ۵۵ یا کمتر نشان دهنده مواد غذایی کم قند است. عدد شاخص گلیسمی برای ۱۵۰ گرم لوبیا چیتی در حدود ۱۰ است.
چربی ها
لوبیا چیتی نه تنها قند کمی دارد بلکه از نظر چربی نیز جزء مواد غذایی کم چرب است. استفاده از غذا های کم چرب که فرآوری کمتری دارند برای داشتن وزن مناسب و جلوگیری از اضافه وزن موضوعی است که توسط کارشناسان توصیه می شود. لوبیا ماده ای سالم و کم چرب است که وجود آن در رژیم غذایی ضرورت دارد.
البته دقت داشته باشید که چربی لوبیا چیتی فرآوری شده مانند کنسرو لوبیا سرخ شده ممکن است بیشتر باشد.
پروتئین
در هر وعده لوبیا ۱۵ گرم از پروتئین بدن تامین می شود. به همین علت برخی از گیاهخواران برای دریافت پروتئین مورد نیاز خود از لوبیا چیتی یا سایر حبوبات استفاده می کنند.
البته لازم به ذکر است که پروتئین موجود در چیتی، پروتئین کاملی نیست. پروتئین کامل باید در بر دارنده همه اسید های آمینه ضروری باشد که بدن توانایی تولید آن ها را ندارد.
بنابراین علاوه بر قرار دادن لوبیا چیتی در برنامه غذایی روزانه باید از غلات کامل و آجیل نیز استفاده کنید تا همه اسید های آمینه مورد نیاز بدن تامین شوند.
ویتامین ها و ترکیبات معدنی
مواد مغذی فراوانی در لوبیا چیتی وجود دارند. اگر هر روز یک فنجان لوبیا مصرف شود بدن ۲۰۰۰ کالری دریافت می کند. همچنین یک فنجان لوبیا حاوی ۷۴ درصد از فولات مورد نیاز بدن است.
فولات از جمله ویتامین های گروه B است که تعداد گلبول های قرمز خون را افزایش می دهد و خواص زیادی برای سلامتی بدن دارد.
همچنین مصرف روزانه یک فنجان لوبیا چیتی در حدود ۳۶ درصد فسفر، ۳۳ درصد منگنز و ویتامین ای مورد نیاز برای سلامت مغز و سیستم عصبی بدن را تامین میکند.
نقش لوبیا چیتی در حفظ سلامتی بدن
جلوگیری از چاقی
ارزش غذایی حبوبات نشان می دهد که این مواد غذایی در مقایسه با مواد پر کالری تاثیر فراوانی در پیشگیری از چاقی و اضافه وزن دارند و مشکلات ناشی از چاقی مانند قند خون و بیماری های قلبی را کاهش می دهند.
کاهش خطر مرگ ناشی از ناراحتی های قلبی
نتایج تحقیقات نشان می دهد چنانچه افرادی که ناراحتی های قلبی عروقی دارند فلاونوئید مصرف کنند خطر مرگ در آن ها کاهش پیدا می کند. فلاونوئید ها در مواد غذایی مانند لوبیا چیتی، سبزی ها و میوه ها وجود دارند. حتی در مصرف کم فلاونوئید نیز این موضوع صادق است.
کاهش کلسترول
نتیجه تحقیقات انجام شده در کانادا نشان می دهد که قرار دادن لوبیا چیتی در برنامه غذایی روزانه موجب کاهش کلسترول LDL میشود.
کنترل قند خون
مصرف لوبیا، نخود فرنگی و عدس، قند خون افراد دیابتی و غیر دیابتی را به مدت طولانی مدت کنترل می کند. مصرف لوبیا چیتی احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش میدهد.
نتیجه پژوهشی در سال ۲۰۱۴ نیز تاثیر مثبت فیبر موجود در این لوبیا را در کاهش قند خون تایید می کند.
افزایش عمر با مصرف فیبر
تحقیق مروری که روی تعداد زیادی از افراد انجام شد نشان می داد که با افزایش مصرف فیبر خطر مرگ و میر به ویژه مرگ ناشی از سرطان، ناراحتی های قلبی، بیماری های گوارشی و … کاهش پیدا می کند.
پیشگیری از ریزش مو
کمبود پتاسیم در بدن موجب ریزش مو می شود. پتاسیم موجود در لوبیا چیتی کمبود آن را جبران می کند و اگر به صورت منظم مصرف شود تا حد زیادی می تواند مانع از ریزش مو شود.
حفظ سلامت پوست
مشکلات پوستی مانند خشکی، قرمزی، سوزش و درماتیت در نتیجه کمبود ویتامین B به وجود می آیند. در صورتی که این لوبیا حاوی انواع ویتامین B است. بنابراین برای داشتن پوستی سالم لوبیا چیتی را به برنامه غذایی خود اضافه کنید.
بهبود هضم
مشکلات هضم ناشی از سندروم روده و دیورتیکولوز با مصرف منظم این لوبیا قابل درمان هستند.
حفظ سلامت زنان باردار و جنین
اسید فولیک از جمله مواد مورد نیاز برای سلامت زنان باردار و جنین است. اسید فولیک با تشکیل لوله عصبی و تولید گلبول های قرمز خون به سلامت جنین کمک می کند. لوبیا چیتی حاوی مقدار زیادی اسید فولیک است که از نقص لوله عصبی و کمبود وزن جنین جلوگیری میکند.
کنترل فشار خون
داشتن فشار خون سالم تحت تاثیر پتاسیم و سدیم موجود در بدن است. این لوبیا مقادیر زیادی پتاسیم دارد و حاوی مقدار کمی سدیم است. بنابراین ماده غذایی مفیدی برای کنترل فشار خون است. همچنین اسید فولیک موجود در لوبیا چیتی به تنظیم فشار خون و داشتن گردش خون سالم کمک می کند.
بهبود بیماری های پارکینسون و آلزایمر
مولیبدن موجود در لوبیا چیتی در سلامت سیستم عصبی و تولید انرژی مورد نیاز بدن موثر است. به علاوه ترکیبات دیگر آن مانند اسید های آمینه، اسید فولیک و ترکیبات معدنی به بهبود بیماری های پارکینسون و آلزایمر کمک می کند.
تامین کولین
یکی از مواد مورد نیاز بدن کولین محلول در آب است که در سلامت و کنترل ماهیچه ها موثر است به علاوه به تقویت حافظه نیز کمک می کند. در یک فنجان لوبیا چیتی ۶۰.۴ گرم کولین وجود دارد؛ بنابراین برای ارتقا سلامت مغز و افزایش کنترل ماهیجه های خود از این لوبیا استفاده کنید.
پیشگیری از کم خونی
برای تولید سلول های خونی جدید وجود مس و آهن ضروری هستند. با مصرف یک فنجان لوبیا ۱۹ و ۲۰ درصد از مس و آهن مورد نیاز بدن تامین می شوند؛ بنابراین مصرف آن احتمال ابتلا به کم خونی را کاهش می دهد.
پیشگیری از ابتلا به سرطان
وجود موادی مانند فسفر، مس، منیزیم و آنتی اکسیدان ها، رادیکال های آزاد را از بین می برند و مانع رشد سلول های سرطانی میشوند. به این ترتیب مصرف لوبیا چیتی درصد ابتلا به سرطان را کاهش می دهد.
حفظ سلامت رگ ها و بهبود جریان خون
سلامت قلب و عروق تحت تاثیر رگ های سالم است. منیزیم موجود در لوبیا چیتی در آرامش رگ ها و شریان ها موثر است. وجود منیزیم از وارد شدن فشار به رگ ها جلوگیری می کند و وضعیت گردش خون را بهبود می دهد.
عوارض
لوبیا چیتی همان طور که فواید فراوانی برای بدن دارد در صورتی که مصرف آن از حد تعادل خارج شود می تواند عوارضی نیز به دنبال داشته باشد. برخی از این عوارض شامل موارد زیر هستند:
- افرادی که مبتلا به سنگ کلیه هستند باید در مصرف آن احتیاط کنند. کلسیم و پتاسیم فراوانی در لوبیا چیتی وجود دارد.
- مقدار زیادی پورین در این لوبیا وجود دارد و افرادی که نسبت به آن حساسیت دارند باید در مصرف لوبیا چیتی احتیاط را رعایت کنند.
- این لوبیا نفاخ است بنابراین قبل از مصرف باید آن را بخیسانید و به دلیل وجود مقادیر زیاد سدیم باید به اندازه متعادل مصرف شود.
موارد استفاده از لوبیا چیتی
برای تهیه سالاد، پلو، قورمه سبزی و انواع سوپ و خوراک می توانید از این لوبیا استفاده کنید. این دانه غذایی سرشار از مواد مغذی است و می تواند مواد مورد نیاز بدن شما را تامین کند.
روش پخت لوبیا چیتی
قبل از این که لوبیا ها را بپزید باید آنها را تمیز کنید به طوری که شن و سنگریزه نداشته باشند. سپس آن را بشویید و به مدت ۸ ساعت در آب بخیسانید. پس از آن لوبیا ها را داخل قابلمه بریزید. یک ساعت زمان لازم است تا لوبیا ها پخته شوند.