نقش تغذیه بر عملکرد سیستم ایمنی

نقش تغذیه بر عملکرد سیستم ایمنی

نقش تغذیه بر عملکرد سیستم ایمنی بدن چقدر است ؟
تغذیه مهمترین عامل  تداوم حیات و طول عمر که از پیش از تولد تا انتهای زندگی ، انسان از آن تاثیر می پذیرد
و بزرگترین دغدغه و احتیاج ذاتی و فیزیولوژیک که انسان همواره سعی در تامین آن داشته است و سلامتی جسم و روان انسان در گرو آن است .

درعلم تغذیه به ارتباط وسیع بین غذا و انسان پرداخته می شود.
این ارتباط شامل مجموعه ای از عوامل و شرایط مانند عوامل بیولوژی ، بیوشیمی ، علوم رفتاری و اجتماعی و بهداشتی می شود .
تا سده نوزده برداشت بشر از تغذیه پر کردن شکم و گرسنه نماندن بود بدون توجه به کیفیت و چگونگی آن .
اما بعد از گسترش شهرنشینی و رشد یافتن اجتماعات و پیشرفت چشمگیر در علم و یافتن علل بیماریها علم تغذیه
به این مهم پرداخت و بایدها و نبایدهایی در این زمینه نشر داد .

در علم تغذیه ، از غذا به عنوان ماده‌ای جامد یا مایع یاد می‌شود

که پس از خورده شدن و هضم آن و پس از این که از طریق روده‌ها جذب بدن می‌گردد (و یا به طرق دیگر مثل تزریق وارد بدن شده)،
برای نگهداری نسوج، رشد و نمو و تولید مثل سلولی، تنظیم واکنش‌های حیاتی و ایجاد حرارت و انرژی در بدن، به مصرف می‌رسد .
مولکول‌های جذب شده‌ی حاصل از مواد غذایی، جزء غذا یا ماده مغذّی نام دارند.
مواد مغذیِ موجود در غذا، اجزای شیمیایی تشکیل دهنده‌ی غذایی هستند
که سه نقش عمده‌ی ایجاد انرژی، تنظیم اعمال بدن و یا عمل رشد و ترمیم بافت‌های بدن را بر عهده دارند.
در یک تعریف دقیق‌تر، می‌توان گفت، معمولاً هر غذایی که انسان مصرف می کند
از مواد مختلفی نظیر چربی‌ها، کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها، و عناصری نظیر کلسیم، فسفر، سدیم، آهن و غیره همچنین مقادیری آب تشکیل یافته است.
این مواد، هر یک ماده‌ی مغذّی نامیده می‌شوند.
بعضی از غذا‌ها تنها حاوی یک ماده‌ی مغذی‌اند؛ مثل شکر که تنها دارای کربوهیدرات می‌باشد. برخی دیگر حاوی مقدار فراوان و متنوعی از مواد مغذّی‌اند؛
نظیر شیر که حاوی پروئتین، چربی، کربوهیدرات و املاح مختلف و گروهی از ویتامین‌هاست.

به طور کلی، ماده‌ی مغذّی ممکن است یک یا چند عمل تغذیه‌ای در بدن انجام دهد؛

نظیر پروتئین‌ها که در بدن می سوزند و حرارت و انرژی تولید می‌کنند؛
همچنین برای رشد و نمو و تولید سلول‌ها و نسوج تازه به کار می‌روند
و نیز برای ساختن هورمون‌ها، آنزیم‌ها، کو آنزیم‌ها و پادتن‌ها (موادی که بدن را در مقابل بیماری‌هایی مختلف محافظت می‌کنند)، به مصرف می‌رسند.
برای این که بدن تمام نیاز‌های غذایی‌اش را به طور کامل به دست آورد و غذا متعادل باشد،
باید از انواع غذاهای در دسترس مصرف نمود تا هر کدام یک یا چند نوع از مواد مغذی برای بدن را تأمین نمایند.

سیستم ایمنی یکی از مهترین بخشهای بدن یک موجود زنده است
که بقا و طول عمر تا حد زیادی به آن وابسته است وظیفه اصلی آن محافظت از بدن در برابر ویروس ها و به نوعی مولکول های ناشناخته است ،

مهمترین اعضا سیستم ایمنی بدن

۱-مغز استخوان(Bone Marrow)

۲-تیموس (Thymos)

۳-طحال (Spleen)

۴-گره های لنفای(Lymph Node)

مهمترین ویتامین در بهبود سیستم دفاعی بدن ویتامین C است.

ویتامین  C بنامهای اسید اسکوربیک یا اسکوبات معروف است یک ویتامین است که در غذاهای مختلف یافت می شود .
وهمچنین به عنوان یک مکمل رژیم غذایی به فروش می رسد.
از این ماده برای پیشگیری و معالجه اسکوبوت یا همان بیماری کمبود ویتامین C استفاده می شود.
ویتامین C یک ماده مغذی اساسی است که در ترمیم بافت و تولید آنزیمی برخی از انتقال دهنده های عصبی خاص دخیل است.
ویتامینc خصوصا به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان خوب و مناسب می‌تواند اثر قابل توجهی بر سلامت و افزایش ایمنی سلولی داشته باشد.
واژه آنتی‌اکسیدان به موادی اطلاق می‌شود که می‌توانند جلوی اکسیداسیون سلولی را بگیرند و از پیری سلولی جلوگیری کنند.
شناخته‌شده‌ترین آنتی‌اکسیدان‌ها ویتامین E، A و C هستند

کمبود ویتامین C برای بدن خطرناک است و امروز با توجه به دسترس بودن موادغذایی تازه وافزودن ویتامین C وجود مکمل غذایی بندرت اتفاق می افتد
اما رژیم غذایی نامناسب، اعتیاد به الکل، بی‌اشتهایی عصبی، مشکلات ذهنی شدید، سیگار کشیدن
و دیالیز از جمله رایج‌ترین عواملی است که خطر کمبود ویتامین ث را افزایش می‌دهد.

نشانه های کمبود ویتامین C را لطفا جدی بگیرید

پوست خشک و ناهموار

وجود فولیکول قرمزدر موها

ناخنهای برگشته با لکه های قرمز یا سفید

پوست خشک و اسیب دیده

کبود شدن سریع

دیر خوب شدن زخمها

درد و ورم مفاصل

پوکی استخوانها

خونریزی لثه ها

بعلت ضعف سیستم ایمنی ابتلا به عفونتها و ذات الریه افزایش می یابد .

ویتامین C میزان تولید گلبول های سفید خون و پادتن را افزایش می دهد،
به ویژه اینترفرون را که پادتنی است که روی سلول ها را می پوشاند و از ورود ویروس به داخل آنها جلوگیری می کند.
ویتامین C احتمال ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی را کاهش می دهد
و همچنین با مداخله در عملیاتی که از طریق آن چربی در شریان ها به پلاک تبدیل می شود، از بالا رفتن فشارخون جلوگیری می کند.
افرادی که ویتامین C را جز یکی از اصلی ترین مواد در برنامه غذایی خود قرار می دهند،
به میزان کمتری به بیماری های روده، پروستات و سرطان سینه مبتلا می شوند. ویتامین C در انواع میوه ها و سبزی ها وجود دارد.

نقش تغذیه بر عملکرد سیستم ایمنی
بهترین منبع برای تقویت سیستم ایمنی غذاست بدن قادر به جذب مواد دارویی موجود در مواد غذایی می باشد.
اگر میخواهید سیستم دفاعی بدنتان در مقابل عوامل بیرونی مقاوم باشد ، باید میزان زیادی از سبزیجات و میوه جات در روز مصرف کنید
و از غذاهای حاضری و فست فود اجتناب کنید.
اینکار باعث می شود تا همه ی مواد مغذی مفید برای تقویت سیستم دفاعی بدن، به خوبی به کار افتند.
داشتن یک برنامه ی غذایی سالم و مقوی بسیار به حفظ سلامتی و تقویت سیستم ایمنی شما کمک میکند.
کارشناسان می گویند از آنجائیکه اهمیت تقویت سیستم ایمنی بدن در زمان گسترش بیماری های واگیر بیش از پیش مشخص می شود،

مصرف برخی غذای سالم و غنی در تقویت سیستم ایمنی بدن ما بسیار مهم هستند.

یک رابطه ثابت شده و واضحی بین غذا و سیستم ایمنی وجود دارد .
رژیم غذایی غنی مقاومت بدن را بالا می برد و اما گاهی نوع طبخ و اماده سازی مواد غذایی به شکلیست که نه تنها سودی برای بدن ندارند
بلکه خالی از ضرر هم نیستند و سیستم ایمنی را تضعیف می کنند
از قیبل سرخ و برشته کردن و یا چندبار گرم کردن اینها در بدن تولید سموم و مواد مضرر می کنند
که سیستم ایمنی برای دفع و بیخطر شدن آنها فعالیت بالایی باید داشته باشد .
که همین امر سبب فرسودگی و پیرشدن زود هنگام سلولی شده و کاهش ایمنی سلولی را بدنبال خواهد داشت.
و چنانچه میزان استفاده ازین گونه مواد غذایی در زیاد باشد در بلند مدت تعادل بدن را بر هم زده  و بدن در شرایط ضعف قرار می گیرد .
استفاده از الکل دخانیات غذاهای چرب غذاهای فراوری شده در ایجاد اختلال نقش بسزایی دارند .

غذاها را تا حد امکان به صورت آب‌پز، بخارپز یا کبابی مصرف نمایید.

از زیاد سرخ کردن غذا خودداری کنید.
می‌توانید در مدت زمان کم، فقط آن را تفت دهید.
چربی ها را از مواد غذایی حذف کنید غذاهای فراوری شده که سرخ می شوند مانند سوسیس کالباس همبرگرها را کنار بگذارید .
مصرف خامه چیپس پفک سس ها کله پاچه دل و قلوه محدود کنید .
پوست مرغ را قبل از طبخ جدا نمایید.
بجای استفاده از گوشت قرمز بیشتر گوشت سفید را جایگزین کنید .
در هنگام خرید لبنیات به دنبال کم چربها باشید

اما مصرف سبزیجات تازه بدلیل داشتن انواع ویتامینها و املاح در هماهنگی سلولی موثر است.

وقتی ما سبزیجات سبز و نارنجی می‌خوریم بخش عمده از ویتامین‌ها را دریافت می‌کنیم.
سلنیوم و منیزیم نیز از مواد شیمیایی هستند که در غذاها یافت ‌شده و غلات، حبوبات و مغزهای گیاهی منابع خوب آنها هستند.
کمبود بعضی از ریزمغذی‌ها مانند آهن و روی می‌تواند با اختلال در هماهنگی‌های سلولی موجب افزایش ابتلا به بیماری خصوصا در کودکان شود.
ابتلای مکرر به بیماری خود نقش فزاینده‌ای در کاهش ایمنی بدن دارد.
بنابراین رعایت بهداشت فردی، استفاده از آب سالم، ضدعفونی کردن سبزی‌ها و میوه‌ها و رعایت منطقی تعادل و تنوع در مصرف موادغذایی،
رعایت میزان مصرف و تناسب وزن، دوری از دخانیات و هوای آلوده، شناخت گروه‌های غذایی و مصرف متعادل همه موادغذایی
در گروه‌های ۶ گانه و نهایتا مصرف پنج تا هفت بار میوه و سبزی در روز می‌تواند با تقویت سیستم ایمنی شما را در بستر مطلوبی از سلامتی قرار دهد
و با افزایش مقاومت بدن، شما را در مقابل ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها محافظت کند.

خوراکیهای موثر در تقویت سیستم ایمنی

برخی ادویه ها

زرچوبه : یک ضد التهاب قئیست که در پیشگیری و درمان بیماریهای روماتیسمی موثر است .

دارچین : طیع گرم و خشک ادارد این ادویه در فصل سرد بسیار مفید است واز تجمع پلاکت‌های خونی جلوگیری می‌کند .
و خاصیت ضدالتهابی دارد و قندخون را تنظیم می‌کند.

سیر : البته که استفاده آن بصورت تازه مفیدتر است.
اما ادویه آن نیز با خاصیت ضدعفونی گنندگی و انتی اکسیدانی در بهبود عملکرد سیستم ایمنی موثر است .
و سیر می‌تواند از سرماخوردگی و عفونت‌های دستگاه تنفسی پیشگیری کند.
این ماده غذایی حاوی آلیسین یک ترکیب ارگانوسولفور است که بخشی از سیستم دفاعی سیر در مقابله با آفات را تشکیل می‌دهد.
برای درمان باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌ها بهره برد.

زنجبیل : با طعم تند خود یک گیاه خوراکی و ادویه است که از آن برای درمان بیماری‌های گوناگون بهره می‌برند.
دارای اثرات تسکین بخش بر روی دستگاه گوارش است .

بررسی‌ها نشان می‌دهد که دارای خواص ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده است.
با این حال، تحقیقات بیشتری لازم است تا اثرات احتمالی آن بر جلوگیری از بیماری را مشخص کند.

فلفل ها : فلفل نیز حاوی ویتامین سی است.
فلفل دلمه‌ای جایگزین خوب غذایی برای افرادی است مصرف میوه برای آنها به دلیل بیماری‌هایی چون قند ممنوع یا محدود است.
آبپز کردن یا بخار پز کردن این گیاه بهتر از دیگر روش‌های پخت آن در جهت حفظ ویتامین سی موجود در آن است.
همچنین این ماده غذایی می‌تواند به صورت خام در سالاد یا کنار غذا مصرف شود.

فلفل تند حاوی ماده‌ای است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدباکتریایی دارد .
و در تقویت و بهبود سیستم ایمنی بدن نقش موثری ایفا می‌کند .
و می تواند در مقابل حملات رادیکال‌های اکسیژن آزاد مقاومت کرده و از بدن در مقابل واکنش‌های التهابی دفاع کند .
فلفل قرمز علاوه بر افزایش حرارت بدن، ‌ موجب کاهش دردهای التهابی می‌شود.

رزماری در درمان آسم موثر است

آویشن به دلیل خاصیت ضد اکسیدانی در درمان بیماری و حفاظت از سلامت مولکول وراثتی DNA‌ موثر است.

دانه های روغنی

دانه افتاب گردان یک منبع غنی از ویتامین ای و آنتی‌اکسیدان‌ها است.
منبع غنی پروتئین و کلسیم است و استفاده از آن‌ در برنامه‌ی غذایی روزانه می‌تواند شما را به زندگی سالم‌تری هدایت کند.
این ترکیبات می‌توانند سبب تقویت سیستم ایمنی بدن شوند.

زیره یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است و بهترین نوع آن‌ هم در کرمان تولید می‌شود.
دانه‌های زیره برای درمان اختلالات معده مفید هستند و برای تسکین آنفولانزا هم به کار می‌روند.

دانه‌های کنجد دارای اسید‌های چرب مفید هستند که باعث کاهش کاسترول بد خون می‌شوند.

دانه‌های روغنی به طور خاص برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید هستند.
این دانه‌ها امروزه به شکل روغن هم فرآوری می‌شوند.
دانه‌های روغنی به طور کلی بخشی از خشکبار و آجیل به حساب می‌آیند.
منظور از خشکبار دسته‌ای از میوه‌های خشک شده و برخی مغز دانه‌های هستند که به روش‌های مختلفی استفاده می‌شوند.
خشکبار شامل پسته، بادام، فندق، گردو، کشمش، کشمش سبز، برگه زردآلو، برگه آلو، برگه آلوچه،
برگه آلبالو، خرما، انجیر خشک و… است

میوه ها

بلوبری : میوه از خانواده ی توتها که حاوی انتی اکسیدان و ویتامین سی است از فرسودگی سلولهای جلوگیری می کند .
حاوی نوعی انتی اکسیدان است بنام آنتوسیانین که وجود این ماده در مقابله با عفونت‌های دستگاه تنفسی و افزایش کارکرد سیستم ایمنی موثر است.

میوه کیوی : به طور طبیعی میزان زیادی ترکیبات مفید شامل فولات، پتاسیم، ویتامین K و ویتامین C دارد.
ویتامین C موجود در کیوی سلول‌های سفید را تقویت می‌کند تا با هرگونه عفونت مبارزه کنند،
درحالی که دیگر ترکیبات مفید کیوی، در حفظ عملکرد صحیح سایر بخش‌های بدن موثرند.

مرکبات : سرشار از ویتامین سی و ای و انتی اکسیدان که نقش بسزایی در بهبود عملکرد سیستم ایمنی دارند .

انار : از دیگر انتی اکسیدانهای طبیعی ست که در زمستان بعنوان میوه ضد باکتری و ضد عفونی توصیه می شود .

پاپایا : یکی دیگر از میوه‌های سرشار از ویتامین C است.
یک عدد میوه پاپایا برابر با ۲۲۴ درصد از نیاز روزانه بدن ما ویتامین C دارد.
این میوه همچنین حاوی گروهی از آنزیم‌های هضم به نام «پاپاین» است که خواص ضد التهابی دارند.
میوه پاپایا میزان مطلوبی پتاسیم، انواع ویتامین B و فولات دارد که هر کدام برای سلامت کلی بدن بسیار مفید هستند.

مرغ ماهی میگو

ماهی آزاد (سالمون)، ماهی تن و ماهی خال‌خالی و میگوها دارای چربی خاصی در بافت‌های خود هستند که برای سلامت مفیدند.

چربی این ماهی‌ها منبع خوبی از ویتامین اِی و دی و امگا ۳ است.

اسیدهای چرب اُمگا ۳ خانواده‌ای از اسیدهای چرب اشباع نشده‌اند که برای تنظیم فعالیت‌های بدن انسان ضروری هستند ولی در بدن انسان ساخته نمی‌شوند.

این چربی‌ها برای سلامت قلب و عروق مفیدند و عملکرد دستگاه ایمنی را بهبود می‌بخشند.

آب گوشت یا سوپی که با پختن استخوان مرغ تهیه می‌شود، حاوی ژلاتین، کندروایتین و مواد مفید دیگری است
که برای التیام دستگاه گوارش و تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفیدند.

ماکیان سرشار از انواع ویتامین B6  هستند این ویتامین برای تشکیل سلول‌های قرمز خون جدید و سالم بسیار مهم است .

چای سبز و …

خواص دارویی و درمانی گیاهان بر هیچ‌کسی پوشیده نیست و ایرانیان سال‌هاست که از گیاهان برای درمان استفاده می‌کنند.
خواص دارویی و درمانی گیاهان نقش به سزایی در سیستم ایمنی بدن دراند.
خواص برخی از این گیاهان آن‌قدر زیاد است که لازم است در هر خانه‌ای وجود داشته باشد.
دم نوشهای زیادی ازین کیاهان سودمند میتوان اماده کرد که در پاکسازی و تقویت سیستم ایمنی موثر است.
یکی ازین دسته گیاهان دارویی چای سبز است سرشار از انتی اکسیدان … خاکشیر، پونه، نعنا، سیر، گل گاوزبان، زنجبیل و گزنه تعدادی از این گیاهان هستند.
خاکشیر برای رفع گرمازدگی مفید است در حالی که زنجبیل برای رفع طبع سرد به کار می‎رود.
دو گیاه نعناع و پونه ضد نفخ هستند و دمنوش‌های آن‌ها برای آرامش و تمدد اعصاب مفید است.
دمنوش گل گاوزبان و چای کوهی هم خاصیت آرامش بخشی دارند و به همین دلیل است که خوردن آن‌ها پیش از خواب، به خواب آرام‌تر کمک می‌کند.

 شیرین بیان

مصرف ریشه‌ شیرین‌بیان دردهای التهابی مثل دردهای معده را تسکین می‌دهد.

پونه کوهی

کار‌شناسان معتقدند آنتی اکسیدان موجود در پونه از سیب، پرتقال و بلوبری بیشتر است و در درمان عفونت‌های ناشی از قارچ، باکتری و انگل مفید است.

سبزیجات

سبزیجاتی که از خانواده چلیپاییان هستند به دلیل ترکیبات شیمیایی خاصی که دارند جایگاه ویژه‌ای بین سایر سبزیجات دارند.
این خانواده حاوی ترکیبات گوگردی است که عامل طعم تند این قبیل سبزیجات هستند.
وقتی با دندان این نوع سبزی‌ها را برش می‌دهیم، نوعی واکنش شیمیایی ایجاد می‌شود که این ترکیبات را به مواد دیگری تبدیل می‌کند
و مانع از بروز سرطان شده و در واقع، قابلیت تقویت سیستم ایمنی بدن را دارد.

سبزیجات، حاوی عوامل ضد ویروسی و ضد باکتریایی هستند که مانع از بروز انواع بیماری‌ها می‌شوند.

افزودن این مواد به رژیم روزانه مانند خوردن یک عدد قرص سرطان است و تا حد قابل توجهی از بروز این بیماری جلوگیری می‌کند.
از جمله سبزیجات چلیپایی می‌توان به انواع کلم بروکلی، کلم بروکسل، کلم پیچ، گل‌کلم، کلم برگ، ترب کوهی،
کلم قرمز، تربچه، شلغم، شاهی و کلم قمری اشاره کرد.

اسفناج : اسفناج حاوی انواع فلاونوئیدها (رنگدانه‎های زرد)، کاروتنوئیدها (رنگدانه‌های زرد و قرمز)، ویتامین سی و ویتامین ای است .
ویتامین سی و ای بدن را برای مقابله با عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند .
مملو از بتاکاروتن است و در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود که واکنش ایمنی بدن را فعال نگه می‌دارد.
اسفناج از ایجاد سرطان و بیماری قلبی جلوگیری می‌کند و مقادیر فراوانی روی دارد که با بروز بیماری مبارزه می‌‌کند.
در برابر سرماخوردگی و عفونت مقاومت را بالا می‌برد و سلامت پوست را حفظ می‌کند.
از سوی دیگر، ویتامین B موجود در آن نیز انسان را آرام و پرانرژی نگه می‌دارد.

سیب‌زمینی شیرین نسبت به سیب زمینی معمولی از خواص بالاتری برخوردار است.
سیب‌زمینی، حاوی بتاکاروتن است که خواص آنتی اکسیدان، آنتی‌ویروس و ضد سرطانی دارد
و نیز سرشار از فیبر و ویتامین E است که برای پوست بسیار مفید است.

مارچوبه توانایی دفع سموم از بدن به دلیل قابلیت طبیعی ادرارآور بودن آن است.
ضدالتهاب نیز هست و آنتی‌اکسیدان «گلوتاتیون» موجود در آن، خطر بروز بیماری قلبی و سرطان را کاهش می‌دهد.
این ماده همچنین برای کاهش التهاب و درمان آرتروز و سندرم روده تحریک‌پذیر مفید است.

کنگرفرنگی خاصیت سم‌زدایی دارد و همچنین با دارا بودن مقادیر بالایی ویتامین‌های خانواده B باعث هوشیاری ذهنی و بالا بردن ایمنی بدن می‌شود.