سسها؛ چاشنیهای خوشمزهای هستند که طعم لذیذتری به غذاهای ما بخشیدهاند. شاید بتوان برخی از غذاها را بدون سس خورد، اما برخی دیگر را نه! مثلا میتوانید تصور کنید پاستا را بدون سس میل کنید؟ در واقع انواع سس ها ؛ همان مواد جادویی هستند که به عنوان چاشنی برای خوشمزهتر شدن غذاها و سالادها به ما کمک میکنند. بسیاری از غذاهای محبوب جهان؛ امروزه از دستور خاصی برای تهیه سس استفاده میکنند و بازار رقابت در تولید بهترین سس حسابی داغ است.
سسها میتوانند تند و شور باشند یا ترش و شیرین! با این وجود انتخاب آنها بستگی به ذائقه شما دارد. حتما برای همه ما پیش آمدهاست که در هنگام انتخاب غذا از منوی رستوران؛ نام یک غذا را همراه با سس مخصوص سرآشپز ببینیم! این جمله همانند یک جرقه خوشمزه در ذهن شروع به تراوش میکند و بدون تردید سس مخصوص سرآشپز را انتخاب خواهیم کرد. جالب است بدانید که در سرتاسر دنیا انواع و اقسام مختلفی از سسها وجود دارد. فرانسه، انگلیس، ایتالیا، اسپانیا، سسهای آسیایی و سسهای آفریقای جنوبی برخی از خاستگاههای مختلف سس در دنیا هستند. اما تاریخچه این چاشنیهای خوشمزه به کجا میرسد؟ آیا با انواع سس در دنیا آشنا هستید؟ دوست دارید با طرز تهیه چند سس آشنا شوید؟
فهرست مطالب
آنچه در این مقاله درباره تاریخچه و انواع سس خواهید خواند:
- آشنایی با انواع سس در دنیا
- سس مایونز و تاریخچه آن
- سس کچاپ و تاریخچه آن
- سس قارچ
- نکات مهم در هنگام خرید و یا تهیه سس
آشنایی با انواع سس در دنیا
همانطور که گفته شد تنوع سسها در دنیا به قدری زیاد است که نمیتوانید تصور کنید. با این وجود بهتر است بدانید که تمامی این سسها از پنج سس اصلی یا همان سس مادر تشکیل شدهاند. جالب است بدانید که تمامی این سسها ریشه در آشپزی فرانسوی دارند و شاید با اطمینان بیشتری گفت که تاریخچه سس به فرانسه بازخواهد گشت. سس بشامل یا سس سفید، سس اسپانیول یا سس اسپانیایی، سس هالندیز یا هلندی، سس ولوته و سس گوجهفرنگی از سسهای مادری هستند که در ادامه با آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.
سس بشامل یا سس لازانیا
سس بشامل؛ یکی از آن سسهای پرکاربرد و محبوب در میان آشپزها است. در حقیقت سس بشامل یا سس سفید؛ یکی از اصلیترین انواع سس است که در جهان به عنوان سس مادر نیز شناخته میشود. آرد، شیر، کره، جوزهندی، خامه، نمک، و ادویهجاتی همانند فلفل سیاه از ترکیبات سس بشامل هستند و نامگذاری آن جهت ادای احترام به “بشامل”مشاور ارشد لویی چهاردهم بوده است. سس مورنی؛ یکی از سسهای معروف بینالمللی است که سس بشامل در آن به عنوان سس پایه استفاده شدهاست.
سس اسپانیول یا سس اسپانیایی
با این که نام این سس میتواند شما را گمراه سازد؛ بهتر است بدانید که این سس هیچ ربطی به اسپانیا ندارد و در اصل یکی از سسهای قدیمی و کلاسیک شهر فرانسه است. سس اسپانیول؛ یکی دیگر از سسهای مادر است که در میان آشپزهای بینالمللی بسیار مشهور است و پایه بسیاری از سسهای معروف دنیا همانند؛ سسبورگینیون، سس آفریکین،سس شاسر و دِمیگلیس است. استاک گوشت یا سبزیجات، آرد، کره، پوره گوجهفرنگی و ادویهجات از مواد اصلی سس اسپانیول هستند.
طرز تهیه سس اسپانیول و سس بشامل کاملا شبیه یکدیگر است. برای تهیه این سس؛ ابتدا باید آرد را در کره سرخ کنید تا زمانی که رنگ آن قهوهای شود، سپس آب گوشت یا آب مخلوط با کباب را به آن اضافه کرده و همراه با دو قاشق هویج، پیاز و کرفس خرد شده بگذارید به مدت نیم ساعت پخته شود. بعد از پخته شدن مواد؛ باید سس را صاف کنید. سس اسپانیول یا سس اسپانیایی را میتوانید در کنار انواع غذاهای گوشتی سرو نمایید.
سس هالندیز یا هلندی
سس هالندیز یا هلندی؛ از دیگر سسهای دنیای آشپزی است که اصالتی فرانسوی دارد. با این حال همانند بقیه سسهای مادر؛ نظریههای متفاوتی مبنی بر خاستگاه این سس در دنیا وجود دارد. عدهای میگویند این سس، هدیه پادشاه هلند به فرانسویها بودهاست. کره آب شده، زرده تخم مرغ، لیموترش یا سرکه، نمک و فلفل سیاه از ترکیبات سس هالندیز یا هلندی است.
سس ولوته
سس ولوته؛ از انواع سس و چاشنی است که در جهان بسیار استفاده میشود و ریشه فرانسوی دارد. استاک مرغ، کره، آرد سفید، نمک و فلفل از مواد اصلی این سس است.
سس گوجهفرنگی
سس گوجهفرنگی؛ از سسهای پرکاربرد و خوشمزه دیگر سسهای مادر است که جزو سسهای کلاسیک فرانسوی شناخته میشود. پیاز، ریحان، نمک، روغن، سیر، ادویهجات از مواد اصلی این سس هستند. با این وجود همانطور که از نامش پیداست؛ گوجه فرنگی ماده اصلی تشکیل دهنده این سس است.
طرز تهیه سس گوجهفرنگی؛ نسبت به سسهای مادر دیگر آسانتر است و شما به راحتی میتوانید این سس را در خانه تهیه کنید. برای تهیه این سس ابتدا؛ تمامی مواد را با هم ترکیب کرده و سپس تفت دهید و در انتهای کار گوجهفرنگی پوره شده را به آن اضافه کنید. این مواد را روی شعله گاز با حرارت ملایم گذاشته و منتظر بمانید تا پوره گوجهفرنگی خوب پخته شود و به روغن بیفتد. حالا سس گوجهفرنگی خوشمزه شما آمادهاست؛ نوش جان کنید.
همانطور که گفته شد؛ انواع و اقسام مختلفی از سسها در سراسر دنیا وجود دارد؛ که برخی برای غذا و برخی سالاد استفاده میشوند. در ادامه مقاله برویم سراغ معرفی برخی سسهای دیگر که از جمله مواد مزهدار کننده و طعمدهنده در آشپزی به شمار میآیند. سس کباب، سس چیلی، سس کچاپ، سس تنوری، سس تارتار، سس سالاد، سس فرانسوی،سس سویا، سس خردل، سس کره، سس خامه و سس سیب از دیگر سسهایی هستند که طرفداران زیادی در دنیا دارند و جزو چاشنیهای محبوب غذا در دنیا شناخته میشوند.
سس مایونز و تاریخچه آن
سسمایونز؛ یکی از آن سسهای لذیذ، خوشمزه و البته پر کاربرد برای طعمدار کردن غذاها در تمامی جهان است. این سس محبوب؛ برای طعمدهی به انواع سالاد، ساندویچ و انواع غذاهای فستفودی مورد استفاده قرار میگیرد. حرف و حدیثهای زیادی در باب تاریخچه این سس در جهان وجود دارد. عدهای معتقد هستند که این سس برای اولین بار در انگلیس ساخته شد و برخی دیگر مهد آن را کشور فرانسه میدانند. نخستین بار این سس در سال ۱۸۴۱ میلادی در کتاب آشپزی کشور انگلستان به ثبت رسید.
تاریخچه سس مایونز؛ به سال ۱۷۵۶ بازمیگردد، درست زمانی که یک شاهزادهی انگلیسی به نام فیلیپ کاستل به یک پیروزی جنگی دست پیدا کرد و یک شهر بندری به نام ماهان که در جزیره مینورکا قرار داشت را تسخیر کرد. با وجود اینکه تاریخچه سس مایونز به کشور انگلستان بازمیگردد؛ اما بهتر است بدانید که این کلمه ریشهای فرانسوی دارد و به معنی چاشنی است. خب شاید با این وجود بتوان فرضیه دیگری را که در مورد تاریخچه سس مایونز در جهان وجود دارد را کمی قابل قبول دانست.
بسیاری از صاحبنظران آشپزی در جهان معتقد هستند که سس مایونز برای اولین بار به صورت مخلوطی از زرره تخممرغ و روغن در فرانسه تهیه شدهاست. سال ۱۷۵۶؛ برای اولینبار آشپزهای فرانسوی این سس را در محلهای به نام مائون تهیه کردند. مائونز؛ به معنای سس تهیه شده در مائون بود که رفته رفته به مایونز تغییر پیدا کرد. از این دو کشور که بگذریم؛ ایتالیاییها هم یک ادعاهایی برای تولید این سس دارند و خلاصه سالهاست که دعوای تاریخی بر سر این چاشنی خوشمزه ادامه دارد. خب اگر دلتان میخواهد با طرز تهیه سس مایونز لذیذ آشنا شوید در ادامه با ما همراه باشید.
مواد لازم برای تهیه سس مایونز:
- زرده تخممرغ ۱ عدد
- آب لیمو ۱ قاشق غذا خوری
- سرکه سیب ۲ قاشق غذا خوری
- روغن زیتون۱ لیوان
- فلفل سیاه۳/۱ قاشق چای خوری
- پودر خردل ۳/۱ قاشق چای خوری
- نمک ۳/۱ قاشق چای خوری
- آب ۱ قاشق چای خوری
- سیر در صورت تمایل، یک حبه سیر
طرز تهیه سس مایونز:
ابتدا زرده تخممرغ را به همراه نمک، فلفل، پودر خردل، آب لیمو، سرکه سیب و آب مخلوط کرده و خوب بهم بزنید تا مواد با هم یکدست شود. میتوانید برای یکدست شدن بهتر این مواد آنها را داخل دستگاه میکسر یا غذاساز بریزید. سپس کمکم روغن را به مواد اضافه کرده و دوباره خوب هم بزنید تا ترکیبی شبیه ماست چکیده بدست آید. هم زدن مواد را تا جایی ادامه بدهید که سس مایونز شما به غلظت دلخواهتان برسد. مقدار زمانی که شما برای تهیه این سس مایونز نیاز خواهید داشت ۳۰ دقیقه است و برای چهار نفر مناسب است.
سس کچاپ و تاریخچه آن
کچاپ یا همان سس گوجه؛ از سسهای معروفی است که در اغلب غذاهای فستفودی استفاده میشود. این سس خواص بسیار زیادی دارد و حاوی مقدار زیادی لیکوپین است. لیکوپین؛ یک آنتی اکسیدان قوی است که میتواند از بروز برخی بیماریها همانند سرطان جلوگیری به عمل آورد. عصاره گوجهفرنگی، شربت ذرت، نمک، ادویه، عصاره گیاهانی مانند کرفس، پودر سیر، دارچین، میخک و پیاز مواد اولیه سسهای کچاپ هستند. تاریخچه تولید این سس هم به سال ۱۷۲۷ میلادی بازمیگردد. خانم الیزابت اسمیت؛ برای اولین بار این سس را با سرکه، موسیر، شراب سفید، زنجبیل، جوزهندی، فلفل و پوست لیمو درست کرد.
مواد لازم برای تهیه سس کچاپ
- گوجه فرنگی کاملا رسیده
- سرکه سفید
- نمک
- شکر
- موسیر
- پیاز
- فلفل سیاه
- زنجبیل
طرز تهیه سس کچاپ
ابتدا گوجهفرنگیها را خرد کرده و بگذارید در سرکه بجوشد. سپس نمک را به مواد اضافه کرده و سعی کنید خوب به هم بزنید. این ماده را پس از فشردهسازی از صافی رد کرده تا دانهها و پوستهای گوجه از آن جدا شود و یک مایع بدون گوجه داشته باشید. در این مرحله به مایع شکر اضافه کرده و بگذارید به مدت ۲۰ دقیقه بجوشد. سس کچاپ شما بعد از این مدت آماده است؛ میتوایند این چاشنی را روی غذا ریخته و میل نمایید.
سس قارچ
سس قارچ؛ از خوشمزهترین سسهای موجود در بازار است و جزو سسهای پرطرفدار است که با شیر تهیه میشود. این سس لذیذ برای طعمدار کردن انواع پاستا، استیک، سیبزمینی، شنیسل، ساندویچ و … مورد استفاده قرار میگیرد. سس قارچ؛ از آن سسهای خوشمزه است که دستور پخت آسانی دارد و به راحتی میتوانید آن را در منزل تهیه فرمایید. سس قارچ انواع مختلفی دارد؛ سس قارچ ساده، سس قارچ خامهای و سیر، سس قارچ بدون خامه، سس قارچ با آبگوشت، سس قارچ با شیر و سس قارچ با سرکه بالزامیک از انواع سس قارچ برای غذاها هستند که میتوانند طعمی خوش به غذای شما ببخشند.
سس کیمجی
سس کیمجی؛ یکی از پیش غذاهای کرهای است که خواص زیادی برای سلامتی بدن دارد. در حقیقت این سس؛ یک خوراک تخمیر شده سنتی کرهای است. سس کیمچی؛ از مواد گوناگونی تشکیل میشود، با این حال لیست درستی از مواد اولیه آن در دسترس نیست. با این وجود در ترکیب آن از سبزیجات و ادویهجات گوناگون استفاده میشود. همانطور که گفته شد سس کیمجی؛ از خوراکیهای آسیای شرقی است، که میتوان برای سالاد و غذا از آن استفاده کرد.
سس ماست
سسِ ماست همان طور که از نامش مشخص است ، ماده اصلی تشکیل دهنده آن ، ماست است . ماست به همراه ادویه جات و چاشنی های دیگر در کنار هم ، این سس را فراهم نموده است. سسِ ماست مختص کسانی است که در رژیم هستند و از طرف دیگر به سس علاقه وافری دارند . این سس جزو سس های کم کالری و کم چرب است که می توانید برای هر سالادی استفاده نمایید .هم چنین برای کسانی که دچار دیابت ، فشار خون و یا چربی خون بالا هستند ، می توانند از این سس استفاده نمایند .
نکات مهم در هنگام خرید و یا تهیه انواع سس
حال که با این چاشنیهای خوشمزه بیشتر آشنا شدهاید بهتر است با چند نکته اصلی برای خرید آنها آشنا شوید.
در هنگام خرید یا تهیه سس؛ حتما به مواد تشکیلدهنده آن دقت فرمایید و حواستان باشد که مواد از کیفیت و مرغوبیت بالایی برخوردار باشند.
یکی دیگر از عواملی که در خرید سس؛ باید مورد توجه قرار گیرد نوع سس است. مطمئنا خرید شما؛ بسته به اینکه آن سس چه استفادهای دارد و مناسب برای غذا یا سالاد است بستگی خواهد داشت.
غلظت سس، طعم و مزه، مارک یا برند، بوی سس، وزن و حجم آن و در نهایت قیمت سس از آن گزینههایی است که در هنگام خرید سس باید به آن توجه داشته باشیم. در مقاله بعدی انواع سس همراه ما باشید تا با انواع سسهای غذا و سالاد و مقایسه آنها آشنا شویم آشنا شوید.